Hokus-pokus-pas… en weg was de politieke controle. Het was kafkaiaans, maar daar moet je dezer dagen niet meer van schrikken. Econoom Geert Noels sprak zijn ongeloof uit over het feit dat de post, onze post, zijn netwerk van krantenwinkels had verkocht aan een groot gokbedrijf dat al casino’s bezit over ons hele landje verspreid. Hij vond het onethisch dat een overheidsbedrijf hiermee de gokverslaving van zijn bevolking bevorderde. Gokverslaving is zoals al voldoende aangetoond een ziekte die afschuwelijke familiale en sociale gevolgen heeft. Gokken is een primitieve impuls die iedereen bezit. Denk maar aan de automaten met schuivende munten of grijpers op de kermissen zaliger. Je kunt er bijna niet mee stoppen, het lukt altijd bijna. Zelfs jonge kinderen worden erdoor geobsedeerd. Die impuls dus. Ik vond het fijn dat een econoom niet enkel aan winst-winst-winst denkt, maar ook een breder perspectief huldigt, dat van het goede voor de maatschappij. Maar wat daarna volgde was nog hallucinanter. Minister Petra de Sutter kwam de handen in onschuld wassen. Ze konden niets anders, want dat overheidsbedrijf, dat met ons belastinggeld wordt gefinancierd, mag volledig autonoom handelen. Het doet me denken aan de opiumoorlogen, waarbij China door Engelsen en Amerikanen manu militari gedwongen werd om opium te importeren. Onze minister beloofde wel dat er inspanningen zouden komen om de gokverslaving te bekampen. Daar kregen we dan een staaltje van één muziekintermezzo later. Aan het woord kwam een psychiater gokverslaving die het vreemd genoeg vooral over onderwerpen had die niet echt medisch waren. Dat de regering ook de verkoop van lotto in de krantenwinkels toeliet bij voorbeeld. Dat er wellicht een nieuwe doelgroep wordt aangeboord en het aantal gokproducten verhoogd, kwam in de radiovrouw noch de prof op. Je zou bijna gaan denken dat ze aan schadebeperking in dienst van de overheid kwam doen, iets wat de laatste tijd wel meer door experts gebeurd.
Het incident wees echter op een groter euvel dat steeds duidelijker wordt: de onmacht van de politiek. Onze democratische vertegenwoordigers zijn vrijwel allemaal de loopjongens van de economie geworden. Het zou me ook niet verwonderen mocht daar dreiging en afpersing bij te pas komen, zoiets als we nu merken bij wetenschappers en presidenten die de corona-lulkoek niet willen slikken. Bovendien is ons politiek bestel al een hele tijd ziek. Er bestaan geen politieke ideologieën meer. Vroeger stemde je bij verkiezingen op een strekking die jouw wereldbeeld bepaalde: katholiek, socialistisch/communistisch of liberaal. Je hoefde je niet te bekommeren om details van de uitvoering, want je wist dat jouw mensbeeld vertegenwoordigd werd in het politieke debat. Nu wordt enkel nog over praktische problemen gediscussieerd, wat uiteraard uitmondt in oeverloos gezwam. De echte ideologische beslissing worden top-down genomen, niet op nationaal, zelfs niet op Europees, maar op wereldvlak. Een wereldwijd economisch forum bepaalt dat we op gestelde tijden in een volledig gedigitaliseerde wereld, door technocraten geleid en door bezitsloze menselijke robotten bevolkt, zullen leven. De gevaren van deze ontwikkeling worden door de Nederlandse filosoof Hans Schnitzler, onlangs in Tegenlicht te zien op de NOS, toegelicht. En het lijkt erop alsof de trein maar blijft voort denderen, zonder dat we er iets aan kunnen doen. Zelfs onze politici niet.
Dat de democratie dood is, voel je al langer dan vandaag aan. Net zoals algoritmes onze keuze van films, muziek en aankopen bepalen, is het kiezen van onze parlementsleden en regering ook voorgeprogrammeerd. Het beperkte aanbod van politieke partijen die de vooropgestelde kiesdrempel behalen, de vooraf geselecteerde lijst van verkiesbare personen, de manipulatie van mediabeïnvloeding, de trucs bij zetelverdeling en ga zo maar door. Wie zich niet meer vertegenwoordigd voelt in zijn democratische natiestaat zal geneigd zijn om die wereldregering als een oplossing te zien. Het zou ook kunnen mislukken. Ik hou van mijn land, zoals veel burgers. Ik voel er me thuis. Ik weet wat ik er aan heb, de fouten inbegrepen. Wie weet komt er wel een tegenreactie zoals wel meer is gebeurd. Want als er iets is dat een computerprogramma niet heeft, dan is het nuancering. Het is wit of zwart. Het is 0 of 1. Dat heb ik ook geleerd van Hans Schnitzler. Daarom klappen beurzen in mekaar en gaan veel mooie plannetjes van onze machtslui de mist in. Daarom is die hele corona-aanpak een warboel van jewelste. Daarom… hou je taai! Er is land in zicht.
