De waanzinnige 21ste eeuw

Ik hoorde het door een eenvoudige Britse vrouw zeggen tijdens een straatinterview: ‘wie gevaccineerd is kan anderen besmetten, wie niet gevaccineerd is ook. Wat is dan het probleem?’ Zo eenvoudig is het als je een beetje gezond verstand gebruikt. Niet als je meegaat in de golf van algemene zinsverbijstering, of zeg maar waanzin. En dit geldt niet alleen voor de man of de vrouw in de straat, maar evenzeer voor het establishment, politiek en commercieel. We vergeten soms dat ze ook gewoon mensen zijn.

De angst van de machtspersonen verschilt bovendien niet zoveel van de onze. Schrik om ziek, arm en onbetekenend te worden, ook daar zijn die mensen mee bezig, misschien nog veel meer dan de doorsnee burger. Er worden veel slechte dingen aan autoriteiten toegewezen, wat ons dan weer uit mekaar drijft en tot vijanden maakt. Dat met scherp wordt geschoten op betogers zoals in Rotterdam is daar een voorbeeld van. Dat is onmacht, geen macht, de schrik van de opstand der horden, zoals beschreven door Ortega y Gasset.

Waar hebben die beleidsmakers dan precies schrik van? Niet van het virus, want daarbij hebben ze de eigen regels al veelvuldig overtreden. Wel van het financieel-industrieel-militair complex dat de wereld wil runnen. Is het niet heel toevallig dat de Mexicaanse griep, de voorgaande poging tot pandemieverdwazing, precies in 2009 plaatsvond, vlak na de crash van Lehman Brothers? Is het niet even toevallig dat op de recente milieuconferentie een nieuw financieel stelsel voor de hele wereld werd aangekondigd, waarin alle instellingen zoals IMF en Wereldbank zouden samensmelten en nog meer in privé handen zouden komen, waardoor landen geen enkele financiële soevereiniteit meer hebben? Profiteer van elke crisis, is de leuze, en creëer er zelf een als het moet.

Een gek fenomeen bij het schepsel mens is ook dat bij angst, weliswaar niet voor het acute gevaar maar iets in de toekomst, een zekere mate van euforie hoort. We houden niet van het alledaagse, het rustig voortkabbelende leventje waarin elke dag dezelfde is dan de dag ervoor. We snakken er wel naar, maar als het te lang duurt begint het te kriebelen. Dat merkte je ook aan de commentaar van de oudsoldaten uit de eerste wereldoorlog, in die indringende film van Peter Jackson, in een ander leven regisseur van “Lord of the Rings”. De jongemannen snakten ernaar om te gaan vechten, al was het alleen maar om uit de ellende van elke dag weg te zijn. ‘Er was veel industrieel afval bij,’ zei een van de getuigen. We zouden het vergeten, het was volop industriële revolutie, de glorietijd van het roofkapitalisme, Daens’ tijd. Hij heeft die oorlog trouwens nog meegemaakt, want hij stierf in 1918. Bij de virologen en epidemiologen speelt deze opwindende periode van bange afwachting ook. In “Dossier Mexicaanse griep” vertelt Daan de Wit dat een pandemie voor een epidemioloog zoiets is als een zonsverduistering voor weerkundigen. Ze kijken er naar uit en dat is begrijpelijk, want een epidemioloog komt alleen tot leven… als er een epidemie komt, uiteraard. Bij elke vogels-, varkens-, Honkong- en nog een stuk of wat andere griepjes knepen ze zich in de arm: zou het nu gebeuren? De eerste uitbraakjes mislukten. Met de Mexicaanse griep kwamen ze al een heel eind in de buurt van een epidemie en er werd zelfs gewaagd van een pandemie.

Waarom de huidige, zeer tijdelijke verkoudheidsgolf zo’n hetze kon veroorzaken heeft ook veel te maken met de wijze waarop wetenschap momenteel bedreven wordt. Met zijn aangeboren hubris denkt de mens dat hij alles kan berekenen en voorspellen. Meten is weten. Dat is het lineaire denken dat in de klassieke wetenschap wordt toegepast. Zelfs toen er ontdekkingen volgden die de vaststaande formules op de helling zetten, vond men een manier om toch te berekenen en te voorspellen. De wanorde in het heelal en de natuur zette de conservatieve wetenschap al een dikke neus. Niets bleek echt rechtlijnig te verlopen. Alles leek meer op een zootje ongeregeld. Er werd in de natuur wat af geknoeid en de meest ingewikkelde en vaak onhandige systemen ontstonden om uiteindelijk toch tot een bevredigend resultaat te komen. Maar omdat we een houvast willen kwam er alras een oplossing: de chaostheorie. Oef, weer iets om in cijfertjes te vatten. Bij de kleinste deeltjes was het ook hommeles geblazen. Men ontdekte dat het licht zich nu eens als golf en dan als deeltjes verplaatste. Einstein vond er zelfs een formule voor en er ontstond een geheel nieuwe wetenschap: de kwantummechanica. De grootste klapper kwam met de speltheorie, die in de film “A beautiful mind” wordt verhaald aan de hand van het leven van een van de uitvinders, John Nash, gespeeld door Russell Crowe. Hiermee probeert men het onvoorspelbaarste toch voorspelbaar te maken. De man is dan ook paranoïde-schizofreen geworden, maar dat kan ook te wijten zijn aan zijn werk voor de geheime dienst en Rand. Ondertussen weten we dat we het weer noch andere natuurfenomenen kunnen voorspellen en ook niet het verloop van een wijdverspreide infectie van de luchtwegen. Toch blijven we proberen, omdat we zekerheid en veiligheid wensen en we begrijpen niet dat anderen daar misbruik van maken. Angst is de grote motivator.

Door de loop van de eeuwen heen zijn we banger en hulpelozer geworden. Het begon met een steen om een vuurtje te stoken en het zal eindigen met een robot die de mens vervangt omdat hij nutteloos is geworden. In de nieuwe reeks “Invasion” op Apple tv, waar tussen haakjes onze talentrijke Belg Jakob Verbruggen weer bij betrokken is, slaan de mensen op de vlucht na een aanval op hun woonwijk. Wanneer hun auto stopt en niet meer verder wil omdat de batterij plat staat, zegt de vrouw tegen haar echtgenoot: ‘jij moest zo nodig een Tesla hebben’. Dat vind ik nu eens een leuk grapje. Want duurzame elektriciteit wordt wel gepromoot, maar we beseffen niet hoe afhankelijk je bent van elektriciteit. Stel dat overal in ons land de stroom uitvalt en dat dit een paar weken duurt. Hoe zouden we er dan aan toe zijn, denk je? Vroeger kon je nog zelf aan je auto, wasmachine, stofzuiger en noem maar op, sleutelen. Met al die elektronische snufjes nu kun je er zelfs niet meer aan beginnen. De garagisten die nu tweedehandswagens en oudere wagens onderhouden en herstellen geven het op zodra elke wagen elektrisch is. Teveel omscholing en te weinig verdiensten. Als we nog een beetje zelfstandigheid willen bewaren, zullen we ons zelf moeten bijscholen, zoniet zijn we een vogel voor de kat, a fat cat.

Ondertussen stijgen de coronacijfers weer, gek genoeg, veel meer in Vlaanderen, dan in Brussel en Wallonië. Toch hebben wij meer gevaccineerden en minder ongevaccineerden. Hoe rijm je dat? Misschien testen we meer. O.K., maar dat verklaart niet waarom we ook meer doden en ziekenhuisopnames hebben. Ik denk dat wij, Vlamingen, niet meer kunnen rekenen. Onze cijfers kloppen niet. We zijn dan ook een stuk politiek-correcter dan onze Franstalige landgenoten. Je kunt er mee lachen, maar eigenlijk is het een tragische zaak. Toen de definitie van “pandemie” even van de WHO-website verdween en daarna een nieuwe volgde, die de ernst van de ziekte niet meer in overweging nam, vroeg een epidemioloog aan een collega van het Duitse Koch-instituut: ‘betekent dit nu dat als niezen tot een ziekte wordt verklaard, iedereen moet gevaccineerd worden?”. Het antwoord was ‘ja’.

We moeten er uit geraken, mensen, uit die vicieuze cirkel, uit de waanzin die ons belet om nog helder te denken. De Mexicaanse griepcampagne is dood gebloeid, omdat de regeringen in 2009 veel schulden hadden gemaakt om de banken te redden. Hoewel de medische actoren en media evenveel paniek zaaiden, werden in de parlementen (toen niet buitenspel gezet) hevig gedebatteerd over de voorakkoorden met de farmasector die zoals nu enorme bedragen inhielden. Veel van die contracten werden dan uiteindelijk niet gehonoreerd. Veel duurbetaalde vaccins en medicijnen werden vernietigd. Nu wordt geld met miljarden bijgedrukt en is die overweging verdwenen. Het kan niet op als het om vaccines en de hele virus-merchandising gaat.

Er lijkt wel een kentering te komen. Steeds meer ouders weigeren alle vaccinaties voor hun kinderen. Dat wijst erop dat ze beter geïnformeerd zijn over de risico’s en het nut ervan. Kom niet aan onze kindjes, politici en medici. Anderzijds verheugen de instanties zich erover dat na de verplichting tot vaccineren van bepaalde groepen meer mensen zich laten vaccineren. Het is dan ook spuiten of verzuipen, inenten of verhongeren, voor veel mensen. Inenten, het juiste woord dat vrijwel niet meer gebruikt wordt. Het is afkomstig uit de tuinbouw en betekent etymologisch iets van een ander organisme inbrengen. ‘t Is maar dat we het weten. Bovendien moeten onze meesters niet denken dat ze met dwang het pleit aan het winnen zijn. Hun maatschappelijk draagvlak wordt steeds kleiner. Aan de fysieke integriteit van een mens mag je niet raken.

Wanneer gaat dit eindigen? Maar vooral waar gaat dit eindigen? Hopelijk voor de feesten. En als er nog wat horeca over is. Gaan ze die feestmaand weer bederven met hun asociale maatregelen? Mooie tradities vernietigen en familierelaties en vriendschappen laten verwateren? Ze zitten gevangen in de waan die ze zelf gecreëerd hebben en weten niet meer hoe ze er zonder kleerscheuren kunnen uitkomen. Het is zoals die liedjestekst “we are stuck in the moment and we can’t get out of it”. Zou een vingerknip helpen?

Als toekomstige historici bij de volgende eeuwwisseling zullen terugkijken op onze tijd, zullen ze wellicht over de waanzinnige 21ste eeuw spreken. Met dank aan Barbara Tuchman, uiteraard.