Er zijn zichtbare oorlogen, zoals die in Oekraïne, en onzichtbare oorlogen, zoals die tegen de natuur. Alles wat de industriële vooruitgang vertraagt moet vernield worden. Bij de conventionele oorlog merk je het aan de plat gebombardeerde landschappen en de rokende huizen. Je hoort het aan de dondergeluiden van de bommen en het snerpen van de kogels. Maar in de oorlog tegen de natuur verloopt alles stil en onmerkbaar. Hé, er kleven geen insecten meer op de voorruit van mijn auto, merkt een enkele chauffeur wel eens op. Vroeger was dat ‘s zomers zo erg dat je de ruitenwisser moest gebruiken. Makkelijk zat niet? In de Arte-docu “Insecticides. Comment l’agrochémie a tué les insectes” wordt aangetoond welke catastrofe de mens weer maar eens veroorzaakt heeft. Ditmaal zijn het de neonicotinoïden die een ravage onder de bijtjes en andere nuttige insecten veroorzaakt hebben. Ze worden gefabriceerd door de grote drie, BASF, Bayer en Syngenta. De Japanse ontdekker van het spul, die daar overigens zeer trots op was, had ervoor gezorgd dat in zijn land een massale vissterfte optrad in een meer. Later, toen het product verboden werd, vond hij nog iets beter uit, dat volgens wetenschappers nog giftiger was. Erger dan DDT, naar verluidt. Zo lijkt het er aan toe te gaan in de chemische sector. Je lanceert een bestrijdingsmiddel, dat na verloop van tijd te gevaarlijke bijwerkingen heeft en moet verdwijnen. Maar het duurt een tijd eer het verboden wordt en ondertussen verdien je er aan. Als het dan later uit de markt genomen wordt, heb je al iets anders klaar. Trouwens, in landen waar men het niet zo nauw neemt met de gezondheid van mens, dier en natuur, kun je nog volop verkopen. Ons ecosysteem is gebaseerd op een heel fragiel evenwicht. Eens je een elementje wegneemt, dat als voedsel dient voor een andere soort bv., stort het hele systeem in mekaar. Een kettingreactie als het ware. Vernietig je insecten, dan vernietig je tegelijk kikkers en vogels. Een beetje tuinier weet dat je door bepaalde gewassen bij mekaar te zetten en nuttige insecten en dieren aan te trekken geen insecticiden nodig hebt. Als je ze echt wil lokken, dan hang je zelfs een insectenhotel bij de moestuin. Een bio-tuinier weet ook dat je door de grond niet te verstoren, een ideale voedingsbodem creëert voor je planten. Je werkt met de natuur en niet tegen de natuur. Je laat de natuur gratis voor je werken, zei zo’n boer in de film. Die enorme vlaktes met mono-cultuur die je ziet hebben een dode bodem, die met allerlei kunstgrepen vruchtbaar en veilig moet gemaakt worden. Dat alleen al is een enorme belasting voor het milieu. De nitrogen-fertilizer die men dan gebruikt is er een van. Het is een broeikasgas dat 300 keer erger is dan CO2. I kg van het spul staat gelijk aan de uitstoot van 2 l diesel. Het is dezelfde werkwijze als bij de oorlog: je verdient fortuinen met de vernietiging en je verdient daarna fortuinen met de wederopbouw. De bietenteelt was er met het verbod op de neonicotinoïden zelfs zo erg aan toe dat men in België besliste om ze in 2020 en 2021 weer toe te staan voor de bietenteelt. Je merkt dus dat het economisch belang het wint van het gezondheidsaspect. Boeren mogen gerust verdwijnen omwille van de stikstofnorm, maar niet om het broodnodig evenwicht in de natuur te vrijwaren. Boeren worden betaald om hun grond te laten verwilderen, maar niet om opnieuw een vruchtbare microkosmos voor biolandbouw te creëren. Het is trouwens dweilen met de kraan open. Want als het ene pestmiddel verdwijnt, dan verschijnt weer een ander, vaak nog schadelijker.
Hoe absurd de wetgever te werk gaat met de controle op onze voeding, werd dan weer aangetoond in de Arte-docu “Pesticides. L’hypocrisie Européenne”. Europa maakt die landbouwwetten, want zoals u weet hebben de lidstaten geen vetorecht meer als het om binnenlandse aangelegenheden gaat. Ik heb dat pas gelezen in mijn jaarboek van 2003, toen de grondwet die tussen haakjes veel voeten in de aarde had, werd gestemd. Pesticiden die gevaarlijk zijn voor de gezondheid worden in Europa verboden, maar ze worden wel hier voor de export gefabriceerd door dezelfde grote drie (zie hoger). Maar liefst 80.000 ton pesticiden vertrekt zo naar het buitenland, vooral naar Brazilië. Omdat Bolsonaro de bediende van de industrie wil zijn, – zo zei hij het toch in zijn overwinningsspeech – is daar vrijwel alles toegelaten. En wat verboden is kan toch straffeloos doorgaan, zoals het sprayen van pesticiden door vliegtuigen, die niet alleen de velden maar ook mens en dier bespuiten. Er komen daar dan ook veel ziekten en misvormde zuigelingen voor. Een wetenschapper zei dat zelfs de pipi van een pasgeboren baby vol pesticiden zit. Het gif komt wel als een boemerang terug in de vruchten die we uit Brazilië importeren, in appelsienen, meloenen, soja en dies meer. Zoiets zou je “poetic justice” kunnen noemen, indien wij er als burger enige zeggenschap over zouden hebben. Maar dat recht is ons ontnomen. We kunnen alleen maar toezien hoe zee, lucht en bodem steeds meer vervuild wordt. Wellicht zal het gifgehalte weer te gering zijn om gevaarlijk te zijn voor de mens. Zoals de Pfos of -fas die overal in onze grond zit. De cumulatie van al die troep telt wellicht niet mee. Onze EU-parlementslui malen er niet om. Het is opvallend hoe schaars bevolkt dat enorme halfrond oogt als dergelijke thema’s aan bod komen. En degenen die er zijn lijken ook nog met andere dingen bezig te zijn. Het moet heel ontmoedigend zijn om voor zo’n publiek te spreken.
Met onze lucht is het niet beter gesteld, maar daarover wordt zelfs niet gesproken. Op Geoengingeeringwatch.org die de door de mens – lees de militaire mens – gefabriceerde klimaatbeïnvloeding observeert leer je in een twee uur durende documentaire, “The dimming” hoe ons uitspansel wordt bestookt met kunstmatige wolkenformaties en hoe zelfs gevaarlijke experimenten met de ionosfeer rond de aarde worden uitgevoerd, zonder dat daar in politieke middens één haan naar kraait. De getuigenissen komen van geofysici, klimatologen en andere gespecialiseerde wetenschappers en niet in het minst van klokkenluiders, militairen uit de luchtmacht, die alles zelf meemaakten. Net als bij de pollutie van het aardoppervlak zijn ook hier mensen die menen dat ze van de aarde die aan alle mensen toebehoort hun exclusief speelveld kunnen maken. Ze zullen wellicht opwerpen dat dit met goede bedoelingen gebeurt, maar wat levert het op? Weegt de luxe en het comfort dat we dankzij deze industriële revoluties genieten op tegen de zelfvernietiging die we tegemoet gaan? Waar heeft het ons anno 2022 gebracht? Het vooruitzicht op een voortschrijdende armoede over de hele wereld. Zo raakt onze regering maar niet akkoord over de besparingen op onder meer de pensioenen. Die besparingen zijn nodig omdat de industrie van wapens, farmaceutica en energie grof geld wil verdienen. Over meer verdiensten, die onze begroting ook ten goede zouden komen, wordt niet gesproken. Integendeel, de mogelijkheden om meer geld in de staatskas te krijgen worden afgebouwd, door goedkope energie uit Rusland te weigeren wat onze bedrijven zou steunen, door landbouwbedrijven te sluiten met het stikstofdecreet, door tijdelijke sluiting van bedrijven omwille van gefingeerde pandemieën en buitenlandse online-verkoop te stimuleren, door de algehele verzwakking van onze economie die de staatsinkomsten uit BTW en belastingen kelderen. Door het afbouwen van werkgelegenheid en sociale verworvenheden scheppen we een wereld waarin misdaad, verslaving en wanhoopsdaden schering en inslag worden. Of het al zijn in de meest vooruitstrevende landen van de westerse wereld. Was het dat allemaal wel waard?
Maar we moeten niet wanhopen. In Zuid-Korea stimuleert de overheid, ook financieel, stadsmensen die naar het platteland trekken en daar voedsel gaan verbouwen. Overal in de wereld leggen mensen tuintjes aan, op terrassen, op pleinen en in hun vroegere siertuinen. Ze veranderen de steriele gazons in bloeiende oases met een mengeling van gewassen, bloemen en planten die de juiste beestjes en vogels aantrekken om alles in evenwicht te houden. Ze herstellen de grond en de smaak van de vruchten in een waaier van verschillende soorten uit lang vervlogen tijden. We shall overcome, someday. (17 juli 2022)
