Waar zijn de filosofen?
Een groep wetenschappers die verrassend stil blijft tijdens deze hele pandemie zijn de wijsgeren. En ik die dacht dat wijsbegeerte juist het begin van alle wetenschappen is. Ik heb Bill Gates of Elon Musk nog niets horen zeggen over het soort mens, met de nadruk op mens, dat ze nastreven en dat bedoel ik dan wat het spirituele betreft. Ik heb wel vernomen dat ze ons willen verbeteren met vaccins en digitale snufjes om onze gezondheid en rekenkundige of zintuiglijke vermogens te verhogen. Maar wat deze technische futiliteiten zullen teweegbrengen met dat wezen vol emoties, empathie, intuïtie en individualiteit, daar hebben we het raden naar. Daarvoor moeten we teruggaan naar de filosofen en schrijvers van de twintigste en zelfs negentiende eeuw, die het gevaar van de technocratie en bureaucratie als belangrijkste factor zagen voor de vervreemding van de mens van zichzelf en de natuur waaruit hij ontsproot. Zoals Thoreau, Jack London, Kafka en dat zijn er nog maar enkele. Uiteraard zijn er nog filosofen die hun terrein eer aandoen, maar dat zijn roependen in de woestijn. Ze blijven netjes ingekapseld bij de onafhankelijke media en uitgeverijen voor de eigen kerk preken.
Is het verwonderlijk dat we na het postmodernisme geen enkele filosofische stroming van belang meer aantreffen? Als er al een is, dan is dat een terugkeer naar het modernisme. Je hebt wel wat nieuwe dingetjes, zoals de analytische en de experimentele filosofie. Voel je waar dat heengaat? Laten we die puur denkmatige discipline even copypasten naar de betawetenschappen. Zo zijn er filosofen die het invriezen van bijna dode mensen promoten en daar dan een volledige technische uitleg bij geven. Ja, even de aders vullen met antivries en klaar is kees. Of die de reizen naar Mars toejuichen omdat het op aarde toch te vol wordt. Moraalfilosofen die de overbevolking aankaarten en eugenetische stokpaardjes ondersteunen. Proffen die in ethische commissies zetelen – ja, ze zijn er, althans in naam – en designerbaby’s verdedigen. De kinderwens is immers groot en de in-vitro-business almachtig. Hoe het komt dat sperma geen kwaliteit meer heeft en vrouwen zo moeilijk zwanger worden en soms kinderen met onbekende ziektes op de wereld zetten, dat komt niet in deze experts op. Het zou wel eens kunnen indruisen tegen de technocratische vooruitgang, al dat gif in de lucht, in de grond, in het water, in ons voedsel.
Euthanasie kan nu al na een voltooid leven, voor depressieve mensen en kinderen die ondraaglijk leiden. Ooit was het enkel voor volwassen mensen die uitbehandeld waren en ondraaglijke pijn leden. Het breidt almaar uit, zonder dat er enige rem op staat. In een echte mensenmaatschappij zouden deze motieven voor het beëindigen van een leven aanvaardbaar zijn. Maar is het niet zielig dat iemand zelf beslist dat zijn leven voltooid is? Heeft hij geen familie, vrienden, buren of medemensen meer? Kan hij niet meer genieten van de zon, een prelude van Chopin, een (gesproken) boek, een film, een dame-blanche, het gefluit van de merel en het geruis van een frisse lentebui? In de natuur ken ik maar een soort die zich zelf van het leven beneemt, de lemmingen die zich groepsgewijs in de afgrond storten en zelfs dat wordt nu ontkend. Mens durf te leven, schreef een braaf paterke ooit op zijn prentjes met spreuken.
Euthanasie voor depressieve mensen? How dare you, zou ik op z’n Greta Thunbergs willen zeggen. In een land dat eerst niet wilde tussenkomen in psychotherapie en dan onder druk zes sessies wilde toestaan? In een land waar de wachtlijsten voor jongeren met psychische problemen zo lang zijn dat privé-initiatief moet inspringen? En dan nog te laat komt zodat een jongen van ontbering sterft, alleen in een tentje, op een vakantiedomein te midden van de zonnebadende ouders en spelende kinderen? In een land waar de zussen van een jonge vrouw met psychische problemen een proces inspanden omdat ze de manier waarop het euthanasieproces verlopen was ontluisterend vonden? In een land dat mee van de hoogste zelfmoordcijfers onder zijn bevolking heeft? Zouden we niet eerst de oorzaken hiervoor opzoeken in plaats van onmiddellijk een doodvonnis te tekenen?
Over palliatieve zorg ben ik nog minder enthousiast. Ik heb het meegemaakt met familieleden en opgemerkt dat dit neerkomt op sterven van honger en dorst of van morfine, de fijne dood. In het laatste geval heb je de ene dag nog een geanimeerd gesprek met een erg levendige zieke en een paar dagen later krijg je het overlijdensbericht. Dan liever thuis blijven en het leven verlaten te midden van je geliefden. Zonder buisjes en klikkende apparaten of gevaar voor de ziekenhuisbacterie.
Onlangs werd ook over de verlenging van de tijd voor abortus gesproken, zo maar even van 12 weken naar 18. Zoek eens op hoe een foetus er na 18 weken, dat is bijna vijf maand zwanger, uit ziet? Dat is bijna een volgroeid kind en dat wordt met een afschuwelijke abortusmethode uit de baarmoeder verwijderd. Ik ga de techniek niet uitleggen, want dat vind ik te vreselijk. De moeder wordt wel onder volledige narcose gebracht, maar de arts moet het lugubere werkje toch maar uitvoeren. Veel artsen worden er ziek van en weigeren dan ook. Ik vind dat een vrouw het recht heeft om geen kinderen te willen. Maar ze heeft ook het recht om te weten wat er in haar lichaam gebeurt en zelf een beredeneerde keuze te maken. Dit mag in geen geval een politieke fetisj worden.
Ik haal deze voorbeelden aan omdat ze over leven en dood gaan, zodat de scheefgroei in onze normen en waarden heel duidelijk wordt. Ik ben geen religieus mens en anticonceptie verbieden vind ik verkeerd. Maar het is vooral de katholieke kerk, die in Europa onze ethische uitgangspunten heeft gevormd en in grote mate heeft bijgedragen tot een menswaardig bestaan voor ons allemaal. Ook zij blijkt nu nog de enige barrière die ons rest tegen het amorele karakter van de totalitaire technocratie.
Zelfs de manipulatie van het menselijk brein wordt nu schaamteloos gepromoot. Hoe gaan we de mensen overtuigen om een vaccin te nemen? Een verzorgende wordt aan het woord gelaten, die na een prik koorts kreeg, ziek werd en moest thuis blijven, net als veel van haar collega’s. Dat belooft voor het zorgpersoneel dat moet instaan voor onze oudjes en zieken. De sukkel zegt braafjes dat ze toch nog liever ziek wordt van de vaccinatie, dan van het virus. Dat terwijl er zoveel positief testen zonder ook maar enig symptoom van de ziekte te vertonen. Dit is een theaterstukje dat wordt opgevoerd om de kwalijke gevolgen van de vaccins recht te trekken. We worden allemaal blootgesteld aan de zogenaamde “mindfuck”, een door de CIA ontwikkeld programma voor de beïnvloeding van ons brein. Over manipulatie via media e.a kun je de BBC-documentaires van Adam Curtis bekijken, gratis op het net, en onvergetelijk. En wat de vaccins betreft? Sommige experts vrezen dat je bij een nieuwe corona-aanval juist vatbaarder kunt zijn voor de ziekte. Wie heeft gelijk?
Bovendien worden onze arme hersenen nog door andere gevaren bedreigd. Het gebruik van verslavende drugs stijgt nog steeds en dan bedoel ik niet alleen de illegale producten, maar ook de legale. Je ziet het trouwens in films en series. Er wordt weer wat af gepaft en gezopen door de populaire vedetten. De lijntjes cocaïne, cannabistoeters, wijn bij elke maaltijd en sterke drank, tien achter mekaar ad fundum, is geen sinecure vandaag de dag. Waar is de tijd dat we nog ruzieden over kapotte longen op de sigarettenverpakking. Heel venijnig zijn de synthesedrugs die onder de naam “legal hights” (wat een doublespeak!) verkocht worden. De grondstoffen komen uit enorme industriële complexen in China, maar hier kun je er met een eenvoudig labootje een hip artikel voor het (heel) jonge volkje van maken. Kleine zakjes in vrolijke kleurtjes met plantjes erop moeten de jongeren verleiden. Het technopubliek was er gek op, maar hardcore druggebruikers blijven ervan weg, wegens te onbetrouwbaar. Je begon er ook vreemd gedrag van te krijgen, zoals naakt op straat lopen. Deed die man met die psychose daar in de VS dat ook niet? Was hij hier ook het slachtoffer van? In elk geval werd de politieman die hem neerschoot zopas vrijgesproken. Synthesedrugs zijn niet strafbaar omdat ze niet op te sporen zijn. De grondstoffen zijn legaal en de combinatie verandert zo snel – enkel een molecule wijzigen en klaar is kees – dat de ordehandhavers bijna altijd achter het net vissen. In een maatschappij geleid door commerciële winsten is de ethiek van geen belang meer.
Terwijl we ons voor de schermen rot amuseren zijn er grote veranderingen aan de gang. In Italië heeft de technocratische regering o.l.v. de topbankier beslist om het moratorium op de betaling van bedrijfsbelasting op te heffen. Lokale bedrijven die het water net niet aan de lippen kwam zullen alsnog verdrinken in een zondvloed van faillissementen. Ook in het Verenigd Koninkrijk wordt een verhoging van de bedrijfsbelasting aangekondigd, alweer een slag in het gezicht van de kleine en middelgrote ondernemingen. De groten hebben immers al lang constructies voor belastingontduiking opgezet. Ontwijking, ontduiking… what ‘s in a word. Sinds het verdwijnen van de kleine kruidenier uit de dorpskernen is de vernietiging van de lokale economie in sneltempo verdergezet. De coronacampagne brengt ze nu de genadeslag toe. Never waste a good crisis. En… ethische overwegingen worden niet meegeteld in de beursquotering, enkel wanneer ze een slecht imago en verlies meebrengen en dat gebeurt steeds minder.
Over het ethisch failliet van de pers hebben we het al gehad, maar toch nog dit. Je kunt tegenwoordig in het journaal vernemen dat de Zuid-Afrikaanse variant van het virus is uitgebroken in een Vlaams rusthuis, zodat er geen bezoek meer toegelaten is. En dat hoewel de positieven niet ziek zijn en zelfs geen symptoom van de ziekte vertonen. Amper een half uur daarna wordt SOS Piet geïnterviewd die nu in Zuid-Afrika woont en er zeker zal blijven omdat daar alle restaurants en cafés open zijn. Geef hem eens ongelijk, hij kan daar lekker op een zonnig terrasje zitten en in België mag je zelfs je oma niet meer bezoeken. Geen mediamens die zich daarover vragen stelt, of misschien wel maar het niet durft.
September 1995 kwamen in het iconische Fairmont hotel te San Francisco de economische en politieke toppers van het wereldtoneel samen in een mondiale Braintrust, zoals Gorbatsjov, de initiatiefnemer van de conferentie het noemde. Volgens deze heren en dames van stand is slechts 20 procent van de wereldbevolking nodig om de economie draaiend te houden. De andere 80 procent wordt dan kalm gehouden met wat deze prominenten “tittytainment” noemen. Het hele verhaald wordt omstandig uitgelegd in het boek ‘Globalisering. De wereld in verval’ van de Duitse journalisten Hans-Peter Martin en Harald Schumann, beide gelauwerde redacteurs van Der Spiegel. Ziezo, nu weet u het. Waarom we worden thuisgehouden om ons vertier te zoeken in de digitale media. Waarom we drugs moeten nemen om de werkelijkheid te verbloemen. Waarom we niet meer als mens mogen leven.
Ondertussen worden nu ook al statistici ingeschakeld om een versoepeling van de coronamaatregelen te counteren. En je kent die grap wel: een statisticus waadde door een rivier die gemiddeld een meter diep was en verdronk. Ja, die gemiddelden. We zijn niet ver meer af van het algoritme dat over ons leven en onze dood zal beslissen. Puur rekenkundig beslist aan de hand van de waarde die je voor het bruto internationaal product vertegenwoordigt.
Wat kunnen we doen? Om de economische malaise op te vangen zouden we deels zelfvoorzienend kunnen worden en lokale initiatieven starten. We zouden opnieuw ambachtelijke talenten kunnen ontwikkelen om buiten de greep van de technocraten te blijven. Sommigen spreken over lokale munten, zoals die in het Britse Bristol al een tijd furore maakt. Maar mijn grootste hoop blijft toch dat onze volksvertegenwoordigers van onze soevereine staten eindelijk tot bezinning zouden komen en met ons gaan samenwerken aan een menswaardige toekomst. Laten we samen met Muse zingen: “They will not force us. They will not stop degrading us. They will not control us. We will be victorious”.
Gastbijdrage door Eva Frans
