De wet is hard, maar het is de wet
Toen er weer even een kleine turbulentie was rond een rechter die een volksjury schriftelijke aanwijzingen voor hun stemgedrag had gegeven, moest ik aan deze oude wijsheid denken. Het zegt het helemaal. De wet is niet rechtvaardig, zelfs niet streng maar rechtvaardig, maar hard. En of die harde wet nu goed of slecht is, doet er niet toe. De autoriteit heeft het zo beslist en daar kan niemand iets tegen inbrengen.
Volgens mij, juridische leek, zijn de tien geboden en de universele verklaring van de rechten van de mens voldoende om een rechtschapen maatschappij uit te bouwen. Ik vermoed dat al het andere, die immense doolhof van wetjes en regeltjes er alleen maar gekomen is om het machtsapparaat in stand te houden. Want hoe meer wetgeving je creëert, hoe meer misdrijven kunnen gepleegd worden en hoe meer angst en geweld je tegen je bevolking kunt uitoefenen. Je eindigt dan in een totalitair regime waarin alles is vastgelegd en gecontroleerd wordt. De mens heeft afgedaan. Hij heeft geen eigenschappen meer en draagt geen verantwoordelijkheid meer voor zijn leven en dat van zijn medemensen.
Tegelijk viel het me op hoe deze zelfvernietigende ontwikkeling al zeer lang gaande is. Wij kregen in de klas al vroeg het verhaal van Salomonsoordeel voorgeschoteld, je weet wel, die wijze koning en rechter die bij een geschil over het moederschap van een kind – iets wat in een harem en de bijhorende erfopvolging wel vaker moet voorgekomen zijn – een drastische truc toepaste. ‘Ik zal het kind in twee verdelen,’ zei hij. En nog voor zijn kromzwaard kon toeslaan had de echte moeder al ingegrepen. Ze wou het kind nog liever afstaan dan het te laten doden. Hieruit maakte de wijze man op dat zij wel de moeder moest zijn. Nu is er wel wat mis met deze conclusie. Want Salomon oordeelt al vooraf dat de vrouw die niet de moeder van het kind is een door en doorslecht mens is dat liever een kind laat doden dan ongelijk te krijgen. Daarnaast zet hij de moeder van het kind op een piedestal, want hij gaat er vanuit de die een liefdevolle moeder is, die enkel in het belang van het kind zal handelen. Wie zegt niet dat het een haatdragend mens is, die het kind enkel wil behouden om haar toekomst te beschermen, en dat kind dan laat doden uit vrees dat de andere zal winnen. Deze reactie komt vaak voor bij een ouder die een gezinsdrama veroorzaakt omwille van een scheiding en denkt: als ik de kinderen niet krijg, krijgt niemand ze. Ook de geniepigheid waarmee hij de vrouwen tot een reactie verleidt is onethisch, volgens onze normen toch. Je kunt immers nooit weten of zo’n uitgelokte bekentenis de waarheid is. Er zijn legio voorbeelden van onschuldige mensen die worden veroordeeld na zo’n geforceerde bekentenis, waarbij misbruik wordt gemaakt van de ontreddering van een verdachte, die soms zeer jong, naïef en zelfs traag van begrip is.
De fabel van Salomon is een ongenuanceerd verhaal, een mythe die al eeuwen de ronde doet. En dan denk je toch, hoe fijnzinnig zit het allemaal in mekaar, dat systeem om de macht over de generaties heen te tillen? Het lijkt alsof het allemaal toevallig is, zoals heel de evolutie van levende wezens op aarde iets van vallen en opstaan lijkt. Er is echter een groot verschil. De aanpassing van de planten en dieren is meestal een succes dat het voortbestaan van de soort bevordert, hoe omslachtig de methode vaak is. De lange mars van keizerpinguïns op de zuidpool lijkt onzinnig, maar de voortplanting wordt erdoor gered. De mens daarentegen is enkel bezig met zijn eigen ondergang, van atoombommen tot de vernietiging van zijn biotoop. Als er een god achter deze trieste bedoening zit, dan is het geen liefdevolle, zorgzame god, nee, een bijzonder kwaadaardige schepper, degene die lacht wanneer een gewone mens plannen maakt.
Terwijl ik dit schrijf wordt bekendgemaakt dat een groep minderjarigen tijdens een feestje werd gearresteerd en zeven uur opgesloten zonder hun ouders te verwittigen. Ze werden onmiddellijk daarna voor de jeugdrechter gedaagd en gestraft. Het komt me voor dat dezelfde terreur die op volwassenen wordt toegepast tijdens deze onverkwikkelijke corona-affaire wordt uitgebreid naar de jeugd. Maar mag dit zomaar, minderjarigen zonder ouder ondervragen en opsluiten? Blijkbaar wel.
Deze anomalie is spijtig genoeg al langer aan de gang. Instituties die de naam hebben het volk te helpen en te verdedigen worden plots vijanden. De misdaden van de blauwhelmen in ontwikkelingslanden, het kindermisbruik van hulporganisaties, de groepsverkrachting van de brandweermannen in Engeland, de talloze doden door politiegeweld. Het gerecht kijkt toe en bedekt alles met de mantel der liefde. Het proces van de kleuter die tijdens een politieachtervolging werd neergeschoten door een agent en daarna overleed zonder dat de ouders er bij waren. De chauffeur van het busje riskeerde twintig jaar cel, de politieman twee jaar. De chauffeur krijgt vijf jaar gevangenis. De politieman een jaar met uitstel. De wet is hard, maar het is de wet. Ons land heeft op het vlak van mensenrechten een deplorabel imago. Mensen veroordelen zonder lijk is geen probleem. Het geval van de sluiswachter. Mensen veroordelen zonder materieel bewijs is evenmin een probleem. Je hoeft enkel genoeg getuigen op te trommelen die wat komen roddelen en een burgerlijke partij die de gemoederen van de jury bespeelt en klaar is kees. Ervoor zorgen dat de cipier niet tijdig beroep laat aantekenen (De cipier? Jawel, de cipier.) is de volgende stap. De zeer mediatieke parachutemoord. Daarentegen wordt een vrouw die kinderen na een lange, ellendige gevangenschap van honger laat sterven, maar wel de hond komt eten geven, vrijgelaten. Ondanks het feit dat de voorwaarden voor vrijlating niet vervuld waren en ze geenszins berouw had. Wie zich onvermogend laat verklaren en de nabestaanden niet vergoed voor hun onvoorstelbaar verlies, heeft geen berouw over haar daden. Daarna wordt ze opgevangen in een klooster om uiteindelijk bij een rechter te belanden. Als je er een speelfilm over zou maken zou iedereen hem ongeloofwaardig vinden. Over de Bende van Nijvel zullen we maar zwijgen. Genoeg wrevel voor één artikel.
Ik vrees dat de blinddoek van vrouwe justitia gezakt is en een mondmasker geworden. Ze is niet blind meer, maar doof en stom. Echter, stilaan beginnen ook rechters zich te verzetten tegen hun overheid. Een rechter in Den Haag heeft beslist dat de avondklok daar moet afgeschaft worden. Iets waar al zo lang in de kamer over gedebatteerd wordt, kan je geen noodwet meer noemen, meent hij. Wie kan daar iets zinnigs tegen inbrengen (retorische vraag)? De regeringen van de wereld hebben zichzelf buitenspel gezet door hun eigen (grond)wetten te overtreden, door buitenproportionele maatregelen te nemen, door de mensenrechten met de voeten te treden. Ze hebben een farce van zichzelf en hun instellingen gemaakt.
België heeft zijn bijnaam Absurdistan meer dan verdiend. Wat rechtspraak betreft zijn we een slechte leerling, om het in dat idiote mediataaltje te zeggen. We moesten nog verplicht worden om een advocaat toe te laten bij het verhoor van een verdachte, iets wat in Angelsaksische landen al lang bestaat. Het heeft veel voeten in de aarde gehad, maar nu mag het zolang hij zijn mond maar houdt.
Na de deregulering van industrie en handel sinds Reagan en Tatcher en al de volgende presidenten is Europa aan een inhaalbeweging begonnen. De rechtstaat is het laatste bastion dat eraan moet. Gelukkig zijn er in het zuiden van ons land en in onze hoofdstad nog rechters die tegen de regeringsbeslissingen durven ageren. Het noorden van ons land wordt al lang geregeerd door handelslui. Over de transacties van noord naar zuid wordt nu ook gezwegen. Je zou eens kunnen opwerpen dat die peanuts zijn vergeleken met de miljarden die nu aan de industrie, en in het bijzonder aan de farmaceutische, gegeven worden en zullen gegeven worden.
Meer en meer mensen beginnen te beseffen dat de anarchie van de beleidsmakers komt, die geen respect meer hebben voor hun eigen instellingen. Het was al moeilijk om nog regeringen met een democratische meerderheid te vormen in tal van landen en het belooft vrijwel onmogelijk te worden. Zoals in Italië zal dan een technocratische regering met een bankier aan het hoofd de oplossing worden. Wellicht is dat de volgende stap in het WEF-draaiboek voor de wereldregering. Als we naar de centraal geleide economieën uit het verleden kijken, weten we hoe dat eindigt. Dus, ik geloof er niet in. Al dat wollige gepraat is volgens mij niets meer dan een rookgordijn om te verbergen waar het eigenlijk om gaat: vulgaire, nietsontziende poenpakkerij.
Gastbijdrage door: Eva Frans
