Een tuig landt op de maan, echt deze keer. Twee astronauten stappen uit. De ene wijst naar een glimmende plek in het zand. Met een of ander werktuig maken ze het blinkende ding vrij. Het blijkt een voorhistorische stier te zijn. Nog steeds het symbool van brute macht. Onderaan prijkt een plaatje met de tekst “Wall Street”. Het zou zo maar het scenario voor een scifi-film kunnen zijn, ware het niet dat er steeds meer tekenen zijn dat dit de harde werkelijkheid wordt. De maan als symbool voor hoe het de wereld kan vergaan. Of moet ik zeggen… schijnwereld.
In deze make-believe maatschappij wordt alles verengd tot een hapklare brok. De nieuwe slagzin van onze Vlaamse radio vind ik dan ook hilarisch: wij maken het nieuws. Zo’n ontroerende eerlijkheid had ik niet verwacht. Dat nieuws is echter in enkele minder eerlijke slogans te vatten. Poetin is de schuld van alles, is er zo een. Doet me denken aan Fawlty Towers waar John Cleese tegen de onthutste Duitse gasten in zijn hotel zegt: ‘you started the war, you invaded Poland’. De prijsstijgingen zijn nog zo erg niet, is op weg om een andere topper te worden. Die werd al twee keer nadrukkelijk aangehaald, eerst door de nationale bankier, nu door een enquête bij de mensen in het weekblad Knack. Als je op het einde van de maand in het rood moet gaan, is dat niets meer dan perceptie. De mensen schatten die prijsstijgingen (120 euro aan de pomp i.p.v. 60 euro vorig jaar) verkeerd in. Ze moeten zich niet te kort doen. Ze kopen nog net zoveel als ze willen. De middenklasse voelt er niets van. De paupers, ja, maar die worden geholpen. Zoals de thuishulpen met dienstencheques zeker, die zelfs moeten staken voor een hogere vergoeding van hun transportkosten. Het gaat er allemaal als zoete koek in bij de Vlaamse omroep. Iedereen even arm, lijkt ook een haalbare slagzin te worden.
Maar de meest creatieve vernauwingen vind je toch nog altijd bij onze opwarming van de aarde/ons gat in de ozonlaag/onze zure regen/ons fijn stof/onze CO2/onze stikstof/… en wat ze nog allemaal gaan verzinnen. Het lijkt wel alsof er voor elke business opportunity wel een elementje voorhanden is. Met het stikstofnarratief wordt de lokale landbouw verder kapotgemaakt. Het is een verhaal dat zich al lang aan het ontwikkelen is. Weet je nog, dat mestdecreet? De boeren mochten maar een bepaald quotum stalmest meer gebruiken op de velden, wegens milieuoverwegingen uiteraard. Tegelijkertijd steeg het aandeel kunstmest dat werd gebruikt, over de hele wereld dan nog. Dat hoor je nu ook, er is geen kunstmest meer en het zijn vooral de ontwikkelingslanden die daardoor lijden. Nu is het zo dat kunstmest meer stikstof bevat dan dierlijke mest. Het wordt in een labo gemaakt en dient niet alleen voor bemesting, maar ook voor het maken van bommen. In de springstof TNT verwijst de N naar stikstof. Ik begreep nu waarom terroristen frequente bezoekers van tuincentra waren. Naar verluidt zou deze stof vooral voor de wapenindustrie ontwikkeld zijn en is het agrarisch gebruik een lucratief toemaatje, niet enkel in commercieel maar ook in politiek opzicht. Want de productie van koemest heb je niet zo in de hand, die van kunstmest uit een labo wel. Dat merk je nu ook, blokkeer de vrachtschepen in de havens en klaar is kees.
Stikstof is enorm belangrijk voor het leven van de hogere soorten op aarde, inclusief de mens. Er is echter één groot probleem. Weinig organismen kunnen de stikstof zo uit de lucht halen. Daar zijn bepaalde bacteriën voor nodig. De stikstof die een mens inademt, neemt hij niet op, maar ademt hij gewoon uit. Hiervoor moet hij planten eten, of nog beter planteneters zoals onze koe. Laat dat gebruik nu de laatste tijd in onmin geraken. Onverdiend, want wat deze dieren met boeren en scheten in de atmosfeer sturen is maar een fractie van wat kunstmest met zijn hoog stikstofgehalte aan broeikasgas in de lucht veroorzaakt. Voor al dat fraais en nog meer verwijs ik u nog eens naar het boekje “De onderwereld van de tuin”, geschreven door Romke van de Kaa, te downloaden op je e-book bij Kobo en Kobo Plus en te overal te koop in hard copy, want met die censuur weet je maar nooit.
Ik vind dat deze vaststellingen een macabere wending geven aan de bizarre gebeurtenissen van de laatste twee jaar. Tot nu had ik moeite om in het verhaal van de moderne eugenetica te geloven. Dat er vanaf de 19de en 20ste eeuw aanhangers waren van een gedeeltelijke ontvolking van de aarde, daar kon ik nog wel bij. Er zijn door de eeuwen heen altijd wel van die marginale sektes geweest die zielepoten konden wijsmaken dat ze uitverkorenen van god waren. Dat ze het zover schopten dat iemand als Hitler de daad bij het woord voerde, was eveneens niet te ontkennen. Dat ze daarna ondergronds gingen omdat hun beweging slechte reclame had gekregen, leek me ook nogal wiedes. Maar dat ze nu, full speed, naar de extinctie van een groot deel van het menselijke ras rennen, dat had ik nooit voor mogelijk gehouden. Tot nu. Want geef toe, als je ingrijpt in de bouwstenen van het leven zelf, dan ben je gevaarlijk bezig. De menselijke activiteit heeft nu al over de hele planeet plekken waar het evenwicht in de bodem zodanig verstoord is dat het vrijwel onherstelbaar is. Leven zal er nog wel komen, maar geen leven voor de mens. Wat drijft deze “destroyers of worlds” zoals Oppenheimer zei?
In een docu op Arte, getiteld “Les premières 54 années” over de Israëlische bezetting van de Palestijnse gebieden, na hun overwinning in 1967, komen soldaten aan het woord die het allemaal hebben meegemaakt. Een van die getuigenissen vind ik zo pakkend dat ik ze nooit meer zal vergeten. De man, nu op middelbare leeftijd, vertelt dat ze bij een gebied kwamen waar de grond bewerkt leek en het huis bewoond. Er was echter niemand. Maar dan zagen ze van ver iemand op een ezeltje aankomen. Het was een oude man, met getaande en gerimpelde huid. Hij stapte van het ezeltje en wilde binnen gaan. Ze beseften dat hij de eigenaar was. De oude man begreep hen eerste niet, want de soldaten spraken zijn taal niet. Uiteindelijk konden ze hem duidelijk maken dat hij weg moest gaan. De oude man steeg weer op het ezeltje en verdween aan de horizon. De Israëlische soldaat zei dat hij dat beeld nog elke dag voor zich zag. Ik zie het nu ook, net als het beeld van die Franse ambachtelijke boer, die zijn koeien met tranen in de ogen in een vrachtwagen zag laden. Dat zijn dingen die een echt mens, een empathisch mens voor de rest van zijn leven achtervolgen. Maar de ware schuldigen, die malen er niet om. Ze laten er niet één nachtrust voor. En dan zijn ze verbaasd dat de hooivorkjes verschijnen. (13 juni 2022)
