PANDEMONIUM
Of de teloorgang van het sprookjesparadijs (deel 18)
De nieuwe mens is een freak*
In zijn nieuwe reeks over Europa heeft Geert Mak een voor mij intriest fragment ingelast. Hij heeft het over Bulgarije waar het gebruikelijk was om een beer af te richten en dansjes te leren. Welke tuchtigingen het dier daarvoor moest ondergaan wil je niet weten, net zoals je niets wil horen over die van de leeuwentemmers in het circus, Maar kom, het was voor sommige mensen in dat straatarme land een manier om te overleven. Sinds Bulgarije lid van de Europese Unie werd, was het niet meer dan normaal dat deze dierenmishandeling zou verdwijnen. Maar wat bleek? Dit enorme dier, dat een mens met zijn klauwen en tanden in een mum van tijd naar de hemel kan sturen, bleef maar voor de omheining van het reservaat drentelen waar hij door geschoolde dierenverzorgers professioneel begeleid werd. Zodra zijn vroegere folteraar langskwam kwam hij dichterbij om aangeraakt en gevoed te worden. Ik vond dit zo vernederend voor zo’n machtig natuurwezen dat in zijn biotoop aan de top van de voedselpiramide stond. Daarbij dacht ik aan de fascinatie die ook John Irving voor dansende beren had, een van mijn favoriete romanschrijvers, je weet wel die van “The world according to Garp”, “Hotel New Hampshire” enz. In bijna elk van zijn boeken komt zo’n dansende beer voor. Nu is het wel zo dat beren levensgenieters zijn. In een documentaire van David Attenborough zie je hoe een beer zichtbaar geniet wanneer hij zijn rug, die natuurlijk kriebelt van de insecten, kan wrijven tegen een boomstam. Of hoe hij gulzig de honig uit een bijennest haalt. Spijtig genoeg zijn zowel Geert Mak als David Attenborough, beiden met een prachtige vertelstem en in staat om steeds weer verrassend nieuwe inzichten voor oude materie te brengen, naar het kamp van de eco-industrie overgelopen. Ik neem het er maar voor lief bij en sla de stukken indoctrinatie over als het me te gortig word. Het fragment met de Bulgaarse beer is weer Mak vintage en roept bij mij hetzelfde schaamtegevoel op als bij het zien van een foto waar een jager met de voet op een gevelde leeuw pronkt, of wanneer jagers een majestueus hert met prachtig gewei neerrknallen, of de reuzenhand van een gorilla als jachttrofee op een bureau, het luipaardvel voor de open haard…
De dansende beer staat uiteraard model voor de nieuwe mens, die eveneens is afgericht, aan de ketting gelegd, zwak en hulpeloos is gemaakt, door hem te verleiden met genot en comfort dat zonder enige inspanning verkregen wordt. Deze evolutie is al lang aan de gang en er zijn al tal van experimenten uitgetest die tot nu toe nog niet het verhoopte duurzame succes brachten. Sommige critici vergelijken deze ontwikkeling met de kikker die je opzet in koud water, zodat hij niets vermoedt, en dan langzaam aan de kook brengt zonder dat hij enige moeite doet om uit de pot te springen. Hoe de medische wereld met mensen experimenteert is niet enkel duidelijk geworden in de tweede wereldoorlog waar zowel de nazi’s als de Japanners zich bezondigden aan proeven met gevangenen, waaronder zelfs kinderen. Wie denkt dat dit ophield nadat er vrede kwam denkt verkeerd. Om dit beter te begrijpen kun je een interview met Dr. Breggin, een Amerikaans psychiater, bekijken op diverse internetplatformen, waar hij het heeft over de lobotomie waar toonaangevende breinchirurgen in de jaren zestig en zeventig van vorige eeuw hun zogenaamde geesteszieke patiënten aan onderwierpen. Zelfs kinderen ontsnapten er niet aan, dit in het kader van het oprukkende ADHD-fenomeen. Zijn relaas, ook over de agressie en doodsbedreigingen die hij voor zijn activisme mocht ontvangen, is bloedstollend. Zelfs een dochter uit de Kennedy-familie werd zo behandeld, dus alle rangen en standen kwamen in aanmerking. De “genezen” patiënten hadden geen enkele herinnering meer, herkenden man noch kinderen en begrepen niet meer wat gevoelens waren. Hoewel ze na revalidatie opnieuw functioneerden, beschreven hun naasten ze als mensen zonder ziel. Ik had altijd gedacht dat oncologen de meest meedogenloze artsen zijn, – niet allemaal uiteraard, er zijn er die de regel bevestigen –, omdat ik het macabere grapje onder geneesheren ken: een kankerspecialist zou zelfs een lijk nog chemo voorschrijven. Maar blijkbaar kan het nog erger.
Het is ook ontstellend om te merken hoe erg je zelf was verstrikt geraakt in die mechanistische visie op de mens. Toen mijn zoon nog een tiener was, werd hij erg geschokt door het verhaal van een minderjarige die een afschuwelijke moord had gepleegd. Hij werd vooral geroerd door de reactie van de rechter hierop die de jongen “life with parole” gaf. Met de strengheid eigen de jeugd vond hij dat de dader de doodstraf verdiende, of op z’n minst levenslange opsluiting zonder vrijlating. Ik gaf hem dan het klassieke grootmoedige verhaaltje van het jonge brein dat nog niet volgroeid is en daarom niet volledig kan verantwoordelijk worden gesteld voor zijn daden. ‘Maar ik weet toch het verschil tussen goed en kwaad,’ antwoordde mijn zoon, met de wijsheid van de nog niet volledig gehersenspoelde jeugd. Want het is toch belachelijk om te denken dat de fysieke leeftijd van de hersenen verantwoordelijk zou zijn voor het ethisch besef van een mens. Net zoals er wetenschappers zijn die denken dat er een goddeeltje in ons hoofd zit dat verantwoordelijk is voor de spiritualiteit van de mens. Vind ik daarom dat ook jongeren de doodstraf verdienen? Nee, niemand verdient dat. Zelfs onverbeterlijke psychopaten verdienen dat niet. Je moet ze wel uit de maatschappij verwijderen en dat wel blijvend, vrees ik, want er lopen al genoeg van die gevaarlijke types rond die weten hoe ze ongestraft hun misdaden kunnen begaan.
Welke invloed psychofarma en andere farma en medische mirakeltechnieken zullen uitoefenen op de menselijke geestblijft af te wachten, bang af te wachten. Je kunt nu al on line kits bestellen om zelf aan cellen te prutsen. Wat de coronavaccinaties op lange of middellange termijn zullen aanrichten blijft vooralsnog een even groot raadsel. Want dat de mensheid in een rollercoaster zit die onze evolutionaire troef van aanpassing sterk op de proef zal stellen is een feit. Meer dan ooit en sneller dan ooit volgende de technologische veranderingen zich op. En dat terwijl zelfs de kleinste ontdekking grote maatschappelijke gevolgen kan hebben. Dat heeft het verleden bewezen. Telkens iets nieuws op de proppen komt, verliezen we iets anders. Elke technische verandering bracht een geestelijke verarming mee. Het schrift verwijderde de mens van het gesproken woord en de overlevering van generatie op generatie. De klok ontnam mensen het leven op het ritme van de natuur en maakte ze onderdanig aan opgelegde tijdschema’s. Elektriciteit verplichtte mensen om langer wakker te blijven en vroeger op te staan, wat het ritme van slapen en wakker zijn verstoorde. Maar de meest ingrijpende wijzigingen kwamen met de industriële revoluties. Zoals het geestdodende bandwerk dat zo treffend wordt vertolkt door Charlie Chaplin in Modern Times. Omdat de industriële veranderingen zich steeds sneller opvolgden en niet gepaard gingen met de noodzakelijke sociale voorzieningen vroeg het steeds meer energie om zich aan te passen. Mensen waren geen werknemers meer maar menselijk kapitaal. Ze raakten steeds meer vervreemd van hun werk, hun gezin en van zichzelf. De psychische problemen die hieruit voortvloeiden werden op de klassieke allopathische wijze aangepakt: bestrijding van de symptomen en verwijderen van het verdachte lichaamsonderdeel.
Hoe meer de mens van zijn menszijn vervreemd werd, hoe minder sociale controle op de zelfverklaarde vooruitgang was. In het verleden hadden religies die rol vervuld, maar nu kregen ze steeds minder in de pap te brokken. Uiteraard zat er een groot deel zelfbehoud in de kritiek van de godsdiensten op bepaalde economische en maatschappelijke ontwikkeling, maar vanuit pragmatisch standpunt vormden ze toch een onontbeerlijke rem op een technologie die de neiging heeft om op hol te slaan en de gekke wetenschapper alle eer aan te doen. Het viel me op dat de paus die graag in de mythes van het milieu en migratie was meegegaan, nu plots op de rem ging staan als het om homohuwelijken ging. Nu is het standpunt van Rome nooit veranderd op dit vlak, evenals dat over echtscheidingen, euthanasie, voorbehoedsmiddelen en abortus. Sommige worden gedoogd, maar geen enkel echt aanvaard. Hoe komt dat? Waarom houdt de katholieke kerk hier het been stijf, terwijl je zou kunnen zeggen dat ze meer zieltjes zouden winnen als ze zich soepeler zouden opstellen? Het politiek correcte klimaat heeft over al deze zaken immers een wereldwijde consensus verkregen. De publieke opinie is ongenuanceerd voor de volledige LBGTQ-agenda of ten minste zo willen ze ons toch doen geloven. Zo kon er ook makkelijk een Qu’tje bijkomen, van “Qué?” wellicht, het woord dat Manuel van Fawlty Towers onsterfelijk maakte. Nee, alle gekheid op een stokje, de kerk, dat aloude instituut kent zijn pappenheimers. Ze weet dat het begint met een vinger en eindigt met een arm. Eerst kon abortus na een verkrachting of als er gevaar was voor de vrouw, wat later voor jonge meisjes om hun toekomst niet te verknallen, dan voor elke vrouw die nog een carrière wilde, of een relatie zonder kinderlast en ga zo maar door. Eerst kon abortus nog zolang de foetus een erwt was, maar na een stelselmatige uitbreiding van de periode wordt nu een deadline voorgesteld die op de grens van de levensvatbaarheid is en in de praktijk neerkomt op infanticide. Met euthanasie idem dito, van terminale patiënten die niet te stillen pijnen lijden naar iedereen die ondraaglijke fysieke of psychische pijn lijdt en nu tot mensen die vinden dat hun leven voltooid is, wat neerkomt op geholpen zelfdoding of kan leiden tot oudermoord, laten we de dingen maar bij hun naam noemen. Wat LBGTQ betreft, is de kerk even rechtlijnig precies omdat het juist alle vormen van seksuele relaties betreft die geen nageslacht voortbrengen. Het is een thema dat de de meeste religies van oudsher nauw aan het hart heeft gelegen, zelfs zodanig dat er nog steeds vrouwen en mannen worden verminkt om seksueel genot te beperken of zelfs onmogelijk te maken. Eens te meer vrezen de religieuze leiders dat dergelijke onvruchtbare relaties een bedreiging voor het voortbestaan van de mens zijn. Moeten we daarom ongenuanceerd tegen abortus, euthanasie en andersgeaardheid zijn? Dat vind ik niet, want mensen moeten zelf kunnen beschikken over de integriteit van hun lichaam. Maar dat een religie dit niet wil propageren is haar goed recht en ook wel een zegen voor de mensheid. Want het verplicht ons om na te denken over ethische principes die een enorme invloed uitoefenen op het maatschappelijke leven van elk individu. Volgens komplotdenkers, zoals steeds een baken van inzicht in een dociel medialandschap, past het ook in de eugenetische agenda van degenen die vinden dat er teveel mensen op aarde leven. Zo kan het plebs geleidelijk aan uitsterven, want de Malthusiaanse berekening werkt ook omgekeerd. Het kan snel gaan. Je zou kunnen zeggen dat de godsdiensten het laatste obstakel van betekenis zijn in een wereld waar mensen geen houvast meer hebben en leven in vloeibare tijden, zoals socioloog Zygmunt Bauman rond de recente eeuwwisseling schreef.
* naar hun beeld en gelijkenis
Evan Frans – maart 2021
