Dit oude spreekwoord heeft veel betekenissen gekregen. Wie lui is zal niets goeds overkomen, is er een van. Maar ik vermoed dat dit weer zo’n uitleg is die dient om mensen tot hogere productiviteit aan te sporen. Ik zie er een andere betekenis in. Ledigheid kan luiheid zijn, in de zin van iemand die zelf niets maakt, maar anderen daartoe dwingt, om de eigen welvaart te verhogen. Dit is niet echt lui zijn, want dat controleren en domineren kan een tijdrovende en stresserende taak zijn. Ervoor zorgen dat je fortuin steeds groter wordt, laat staan dat je het zou verliezen, is eveneens een dagdagelijkse bezigheid die voortdurende aandacht vraagt. ‘No rest for the wicked’ zegt men in het Engels. Nee, ledigheid betekent voor mij gewoon wat het zegt: leegheid, totale ontmenselijkte en gevoelloze leegheid. Je vindt geen plezier in het werk op het veld, of in het bouwen van een huis, of in het zorgen voor je kinderen, of in het scheppen van kunst. Maar omdat de gemeenschap waartoe je behoort verlangt dat iedereen zijn steentje bijdraagt, zoek je naar een andere oplossing. Het oorkussen van de duivel fluistert je een advies in. Laat de anderen maar voor je werken, in het zweet des aanschijns liefst.
Toen ik de reeks “The fall of the cabal” en daarna de sequel bekeek was ik nog steeds op mijn hoede. Ik had de verhalen over het duivelse genootschap dat de mensheid naar de verdoemenis helpt altijd van me af gehouden. Ik klasseerde het bij de mythes die onze gemeenschap gevormd hebben, ten goede en ten kwade. Ik dacht, dat is een verhaal dat zo mooi in mekaar past, vervlochten met al die gedenkwaardige tragedies die onze geschiedenis uitmaken, zoiets als een documentaire van Adam Curtis die de grote en kleine voorvallen in de wereld aan mekaar kan breien tot een fascinerend verhaal. Het lijkt alsof er geen regisseur achter schuilt. Alles gebeurt kwansuis, om zo te zeggen. Maar sinds de onbegrijpelijke coronamaatregelen ben ik opmerkzamer geworden wat de tegenstrijdigheden betreft in het beleid en de communicatie errond. Sinds de openbaring van de drastische plannen die het WEF met ons heeft, die ik dan weer kon inpassen in de waarschuwingen die talloze schrijvers, journalisten, historici, politici en andere ervaren geesten op ons hebben afgestuurd, denk ik dat de mogelijkheid van een monsterachtig plan door een duister genootschap het overwegen waard is. Misschien was ik even vergeten dat de werkelijkheid soms erger is dan fictie.
Het plan om een ondemocratische, want niet door het volk verkozen werelddictator met een eveneens niet door ons verkozen raad van technocraten, aan de macht te brengen is geen verzinsel. Er wordt al sinds vorige eeuw openlijk voor gepleit, samen met de beperking van de wereldbevolking met behulp van eugenetica. Om dat te bereiken moeten wij Hitlergewijs worden klaar gestoomd door een periode van chaos en ontreddering. De VN en haar satellieten moeten hiertoe de nodige autoriteit en dwangmiddelen bieden. Onnodig te zeggen dat deze functionarissen ook niet democratisch verkozen zijn. Dat hun vredestroepen met de hemelblauwe helmen, net als de vaak geroemde ngo’s, ook betrokken zijn bij langdurig kindermisbruik of de andere kant op kijken bij oorlogsmisdaden zoals in Sebrenica en in Ruanda toen onze soldaten, die een politica beschermden, werden uitgemoord, – net op dat moment passeerde een konvooi met de Canadese VN-generaal –, dat mag het blazoen niet bevuilen. Deze feiten zijn nochtans in de reguliere pers verschenen. Zoals in al dat soort organisaties zijn er uiteraard mensen die het goed menen en die gebruikt worden als excuustruus en excuusguus. Zoals de speciale VN-rapporteurs die hun rapport komen presenteren voor een halfvolle zaal, terwijl niemand luistert maar met zijn smartfoon of laptop bezig is.
De wandaden die keer op keer door klokkenluiders en komplotdenkers onder de aandacht worden gebracht zijn zo gruwelijk dat je ze moeilijk kunt geloven. Dat, of je sluit er je voor af, zoals veel mensen doen. Maar dan wordt bij een vroeger Canadees klooster weer maar eens een massagraf met driehonderd kinderen ontdekt. Of je hoort dat in je eigen land, dat bourgondische koninkrijkje bij de zee, een meisje van veertien wordt verkracht door leeftijdgenoten.
Bij deze verkrachtingszaak door tieners hoort ook nog een typisch voorbeeld van gemanipuleerde berichtgeving. Dat een meisje van veertien door een groep van minderjarigen en iets oudere tieners wordt verkracht krijgt nauwelijks aandacht. Ook niet wanneer men aanstipt dat zoiets in ons land vier keer per week gebeurt. Weer wordt het accent verlegd naar het feit dat de verkrachting gefilmd werd en gepost op de sociale media. Weer gaat men inzetten op het voorkomen van het verspreiden van de beelden via internet. De potentiële slachtoffers worden afgescheept met een noodnummer. Daarna sluipt de voorwaardelijke wijs weer in de nieuwslezerij. Het meisje zou verkracht zijn, nog net niet de ‘vermeende’ verkrachting. Het woord “wellicht” duikt ook op. Dan blijkt dat het meisje al psychische problemen had. Dat ze zelfs op een wachtlijst stond voor opname in een gespecialiseerde kliniek. En hop, weer wordt de aandacht verlegd naar de gebrekkige hulpverlening op dit vlak. Wat gebeurt hier? Welke juridische implicaties heeft deze selectieve aanpak? Wordt de zelfdoding nu het gevolg van de bekendmaking op de sociale media? Of van de geestelijke toestand dat het meisje al had. Is het nu niet meer het gevolg van de aanranding? Gebeurde alles met toestemming van het meisje? Een meisje van veertien? Wordt de uitspraak en de strafmaat hierdoor beïnvloed? Is het feit dat de verkrachting niet de enige reden, maar dan toch wel de aanleiding voor de zelfdoding is, niet genoeg? Welke rol speelt de pers hier in? Wordt de volksjury, als er al een assisenzaak van komt, hierdoor niet beïnvloed? Er is al veel inkt gevloeid over de erg genereuze aanpak van verkrachters, zelfs in tijden van me-too hysterie. De jonge, maar toch ook niet zo jonge, daders worden geacht om toch al iets van empathie en schuldgevoel te hebben. Maar nee, ze kijken toe, filmen en zetten de beelden op het internet, want er is een publiek voor, ook dat nog. Bij psychopathische seriemoordenaars werd vroeger verwezen naar het feit dat ze in hun jeugd insecten de pootjes uittrokken of katten martelden. Nu worden leeftijdgenootjes verkracht. Wat zegt dat over onze maatschappij? In onze beeldcultuur is ruwe seks alomtegenwoordig, zowel in films als muziekvideo’s. Geweld is er nog meer, van het journaal tot populaire games. Tegelijk staan steeds meer moraalridders op. Je mag geen woord meer verkeerd zeggen of je krijgt er van langs. Alsof men met opzet de zaken op de spits drijft.
De aanstelling van een vrouw als commissaris voor gelijkheid tussen mannen en vrouwen, die er op staat om een hoofddoek te dragen, is ook zo’n cynisch voorbeeld. Je weet hoe gevoelig zoiets bij veel burgers is en toch doe je het. Je weet dat veel westers geïnspireerde mensen die hoofddoek juist als een onderdrukkingsmiddel van de man tegen de vrouw beschouwen, een oud zeer in onze contreien. Waarom doe je dat dan? Het is zoals iemand van Saoedi-Arabië aanstellen als voorzitter van de VN-commissie voor de mensenrechten. Echt, dat is gebeurd. Er werd één dag schande over gesproken en dan niets meer. Al deze controverses worden gevoed om de gemoederen verder op te hitsen, waarna wanhoopsdaden en sociale drama’s volgen. Het weefsel van de maatschappij dat eens te meer wordt aangevreten door de motten van de macht. Alsof ze het er voor doen.
De strijd tegen de mens wordt op dezelfde verraderlijke manier verder gezet met nieuwe eugenetische wapens. Dan hoor je zo’n jong veganistisch koppel dat samen met varkentjes en kipjes als huisdieren leeft en geen kinderen wil. Niet omdat ze geen kinderen op deze wereld willen zetten, of omdat er al te veel mensen op aarde rondlopen, nee, gewoon omdat ze het niet nodig vinden. Dat is toch triest, niet? Er zijn zoveel koppels die zich de meest vervelende behandelingen laten gevallen om toch maar een kind te krijgen. En zoveel onvruchtbare vrouwen die een sprieterig hondje met garderobe als surrogaat voor een kind nemen. Van de verplichte seks voor de voortplanting zijn we helemaal naar het andere einde geschoven. Nu is er enkel nog seks voor genot, of voor geweld en onderdrukking. Uiteraard heeft iedereen het recht om kinderloos te blijven. Maar als er al een wetenschappelijke term voor bestaat, namelijk “anti-natalisme”, dan overvalt me een ongemakkelijk gevoel. Want dat zijn mensen die vinden dat mensen geen kinderen mogen krijgen, omdat het kind niet gevraagd heeft om op de wereld te komen. Dat moeten dan toch mensen zijn die zelf geen enkel plezier in het leven hebben. Er is een lichtpuntje: ze zullen geheid uitsterven, net als al die andere onvruchtbare relaties. De levensgenieters zullen overblijven.
De vernietiging van de mythische drieëenheid man-vrouw-kind is al zolang de mensheid bestaat de hoeksteen van onze maatschappij. Onze biologische kenmerken als zoogdier hebben ervoor gezorgd dat we vader en moeder nodig hebben om lange tijd voor een kind te zorgen. En al vanaf de amoebe is ons organisme op voortplanting gericht. Het is vaak ontroerend om te zien hoeveel moeite zelfs de kleinste, zoals de eendagsvlieg, zich getroosten om in hun korte leven zoveel mogelijk nakomelingen achter te laten. Raakt de aarde dan niet overbevolkt? Nee, een kordaat nee. Er bestaan genoeg geboortebeperkende middelen om mensen de keuze te laten. Het is de oneerlijke verdeling van de overvloed in de wereld die ervoor zorgt dat veel mensen niet andere kunnen dan veel kinderen te baren. Ze sterven dan ook nog meestal op zeer jonge leeftijd. Dit is weer zo’n duivels bedrog om ons angst aan te jagen met de nakende apocalyps.
Dus… is het pandemonium waarin we ons nu bevinden een geplande of een natuurlijke evolutie? Als je naar de vermoedelijke – want niemand kan met zekerheid beweren dat hij het juist voorheeft – ontwikkeling van de mensheid kijkt, zou je kunnen besluiten dat er een spontane vooruitgang is. Bij de mensapen waarmee we het meest verwant zijn, de chimps en de bonobo’s, lijkt de basis voor macht in een groep wel gelijkenissen te vertonen met die van ons. Bij de chimps is het de sterkste, de alfaman, al dan niet met een alfavrouw, die de groep leidt. Bij de bonobo’s is het meestal een vrouwdie door overleg met de leden van de groep de beslissingen neemt en conflicten oplost. Doden voor plezier doen ze daar niet, enkel voor voedsel en dan nog als het niet anders gaat, en om bescherming van territorium en macht. Met de gelegaliseerde jacht voor plezier en lustmoordenaars zijn we er dus op achteruit gegaan. Ik denk echter dat de lamentabele toestand van nu vooral te wijten is aan outsourcing. Dat is misschien wel een moderne naam, maar toch een oud begrip. Toen de sedentaire boer meer begon te verbouwen dan hij zelf kon opeten, om welke reden dan ook, zag een troep leeghoofden daar ook wel wat in. Of omgekeerd. Eerst beroofden ze de man, maar een minder leeg hoofd zag daar het probleem van in. Je slacht de kip met de gouden eieren niet. Ze boden bescherming aan in ruil voor landbouwproducten en later een veilig plekje in de burcht. Andere leeghoofden vulden hun hersenpan met legendes, mysteries en bovennatuurlijke krachten. Ze probeerden de angst van het volk voor dood, ziekte, honger, natuurrampenen andere calamiteiten te sussen met allerlei rituelen, verhalen en wondermiddeltjes. Dat hield een groot gevaar in. Want als het droog bleef ondanks de vele regendansen kon de heilige man wel eens het hoofd verliezen. Het was niet zoals nu, waar big pharma niet kan verantwoordelijk worden gesteld voor de bijwerkingen van hun vaccins en politici voor de faliekante afloop van hun beleid. De leeghoofden in hun kastelen, die vooral begaan waren met het sluiten van voordelige huwelijken en het krijgen en vooral in leven houden van troonopvolgers, leerden eveneens de andere kant van de medaille kennen. Maar het waren toch vooral de medicijnmannen – tiens, toen al –, de druïdes, de heksen en de regendansers die in de eerste vuurlinie van het gepeupel stonden.
Het probleem van de taakverdeling tussen machtige leeghoofden en bezige arbeiders ontstond omdat de eersten te weinig en de tweede te veel werk hadden. De machthebbers hadden veel tijd om listige plannen te bedenken, zodat ze de boeren en ambachtslui, die in feite alle vaardigheden om de levensnoodzakelijke dingen te produceren in handen hadden, onder de knoet konden houden. En zo geschiedde… De ledigheid won het van het talent, de wapens van de ploegen. Omdat wij bovendien een wezen zijn dat in permanente doodsangst leeft, is deze onontkoombare waarheid – denk maar aan het mooie Perzische gedicht over de tuinman en de dood van Isfahan – voor ledige machtsmensen een ideaal terreurwapen. Mensen zullen dan ook alles geloven dat hen tegen deze ongemakkelijke waarheid beschermt, voor zover je geen Al Gore bent die zijn “inconvenient truth” wel kon verkopen. De reclame heeft ervoor gezorgd dat mensen leugens, waarvan ze weten dat het leugens zijn, toch voor waarheid aannemen. Dat zegt Giorgio Agamben in zijn laatste boek, boekje eigenlijk, maar van onschatbare waarde, dat zopas uitgekomen is. Ze doen dat voor hun gemoedsrust en de markt speelt daarop in door met gemakkelijke en direct toepasbare middelen te komen. Een pilletje en de ziekte is opgelost. Een vaccin en het virus heeft geen vat meer op je. Een pak kartonnen ontbijtgranen maar aangevuld met vitamine A, B en C. Het geeft niet dat de pil gevaarlijke bijwerkingen heeft. Of dat het vaccin experimenteel is. Of dat die vitamines natuurlijk of in het labo moleculair zijn samengesteld. De consument stelt zich tevreden met een vals gevoel van veiligheid. Dat er misschien een misdadig opzet, of nog maar een egocentrisch economisch voordeel achter zit, kan hem niet schelen. Zo leek het bericht dat de fantastische G7 besloten hadden om wereldwijd een taks van 15 procent op ondernemingen die nu belastingen ontwijken te heffen een echt goede daad te zijn. Tot Oxfam roet in het eten gooide en zei dat dit tarief niet hoog genoeg lag omdat ze dat nu al in tax havens als Ierland hebben. Het lijkt dus meer op een demarche van de grote landen die niet meer willen dat kleine landen dit voordeel kunnen bieden. Deze nuance bereikt het gros van de mensen niet en als ze het al horen dan dringt het niet echt door. Maar wie zijn kop in het zand steekt, ziet de zandstorm niet die er aan komt. Want geef de leeghoofden een hand en ze nemen een arm en nog meer.
Is dit alles nu een spontaan gevolg van de menselijke natuur of is het creationisme? Bestaat er een duivels genootschap dat niets dan onheil over de wereld uitstort? Zelfs na het coronadrama heb ik moeite om dat te geloven. Of om de globale draagwijdte ervan aan te nemen. Hoewel… als ledigheid het oorkussen van de duivel is, dan zou het wel eens kunnen dat deze leeghoofden zich ondanks hun fundraisers en andere narcisistische activiteiten toch vervelen en uitkijken naar wat spannender gelegenheden. Het schept ook zeer nauwe banden tussen de genodigden die voor eeuwig bruikbaar zijn. Het is niet ondenkbaar. Heeft Stanley Kubrick er trouwens zijn laatste film “Eyes wide shut” niet aan gewijd, hij die ook met andere films later bewezen geheime operaties, zoals het prutsen met de menselijke psyche (A clockwork orange) en de gevaren van de bom (Dr. Strangelove) en de computer (2001: a space odysee)? Maar ach, in feite maakte het niet uit. Wie of wat het lot van de wereldbevolking bepaalt, zal altijd de instemming van miljarden mensen nodig hebben. Zolang die gewoon blijven toekijken en zelfs gewillig meewerken blijft de rollercoaster naar de dieperik razen. Wie zei het weer, dat de omstaanders schuldiger zijn dan degenen die de misdaad plegen?
Eva Frans
