Een van de grote spelregels in de wereld van de communicatie/reclame/pr/propaganda is het olijke KISS, niet het muziekgroepje dat zijn gezicht verborg achter een soort zwart-wit Maori-masker, maar de eveneens gemaskeerde afkorting van “Keep it simple stupid”. De toepassing hiervan kunnen we dagelijks horen en zien in de reclamespotjes, de nieuws- en duidingsprogramma’s op de reguliere zenders, de klassieke kranten, de woordvoerders van overheid en ondernemingen, de influencers, de talkshow-hosts… kortom, de hele conventionele reutemeteut die onze geest dagelijks bezoedelt. De herhaling van steeds dezelfde programmaformats, de permanente recycling van oude series (mits aanpassing aan de nieuwe zeden), de repetitie van politiek-correcte termen, al dan niet vertaald uit het Engels, al deze technieken moeten bij de gewone mens een comfortabele gewenning en een (vals) gevoel van veiligheid veroorzaken.
Nog fijnzinniger wordt het wanneer zo waarlijk breinmanipulatie wordt toegepast. Dat dit de technopolisten al heel lang heeft geobsedeerd kun je zien in de revelerende documentaire “The minds of men” van Truthstream Media, ten minste als je geest het aankan. Meer ga ik daar niet over zeggen. Oordeel zelf maar. Maar het hoeft niet altijd zo monsterlijk te zijn als de experimenten met mensen en dieren die in deze film aan bod komen. Met het ogenschijnlijk ongevaarlijk KISS-principe kom je al een heel eind.
Kijken we even naar de recente tragedie die zich eens te meer in Israel en Gaza afspeelde en nu alweer vergeten is. Dit conflict, dat in principe onoplosbaar is, zelfs met wederzijdse toegevingen, wordt in de publieke-opiniewereld tot een herkenbaar verhaal van David en Goliath versimpeld. De agressor en het slachtoffer, de bully en de underdog… omdat de mens instinctief de zwakkere wil beschermen, speelt men op het gemoed. We worden gebombardeerd met afschuwelijke beelden, alsof wij als empathisch wezen dit nodig zouden hebben om de draagwijdte van voortdurende bombardementen op een dichtbevolkt gebied te kunnen inschatten. De Palestijnse jongens die met stenen werpen, David en Goliath. De mythische kracht van de held die nog steeds duizenden jaren later in onze genen zit. In “De held met de duizend gezichten”, een oud maar nooit verouderd boek van Joseph Campbell, merk je hoe diep deze archetypen in ons verborgen zijn en in onze dromen als symbolen kunnen verschijnen. Enkele afbeeldingen tonen artefacten met prachtige tekeningen van mensen en goden die dateren van drie millennia geleden. Wij leven nu in het begin van het derde millennium van onze tijdrekening. Ik vroeg me af hoeveel en wat en of er van ons nog ietszal overblijven, misschien een soep van plastic in een dode zee.
Terug naar Israel. De goedige mensen demoniseren de sterke, die veel wapens van Amerika krijgt en de Palestijnen daardoor kan onderdrukken en verjagen. Hamas is voor hen, dixit John Pilger, een groep vrijheidsstrijders. Dat aan beide kanten gewone mensen het slachtoffer worden van geweld gaat aan deze advocaten van het linkse gedachtegoed voorbij. Ze zien niet in dat de tragedie zich voor alle betrokkenen afspeelt. De Palestijnen die verdreven worden van hun geboorteland. De joden die na de talloze progroms en de holocaust terugkeerden naar hun geboorteland om zich veilig te voelen en niet meer als gewillige schapen naar de concentratiekampen gevoerd te worden. Simon Schama heeft daar een mooi boek over geschreven, “The story of the jews”, ook in BBC-documentaires te bekijken. De mythe van het beloofde land en het uitverkoren volk hebben de joden van de diaspora in leven gehouden. Zet daar tegenover de Palestijnen met een even mythische godsdienst en oude tradities die nog steeds gelden. Voeg daarbij dat de teruggekeerde joden een westerse levensstijl hebben, wat in het hele Midden-Oosten moeilijk ligt en dat is nog maar eufemistisch uitgedrukt. Door de emoties hierover op te kloppen, wat door de media en hun geopolitieke meesters met grote gretigheid gebeurt wordt een rationeel en diplomatisch overleg onmogelijk gemaakt. Integer onderzoek en eerlijke analyses die de basis van de gesprekken zouden moeten vormen blijven dan ook achterwege.
Iedereen zou moeten erkennen dat het leven van de Palestijnen, zowel in de bezette gebieden als in de kampen onmenselijk is. Deze mensen in Israël verspreiden over enkele stroken land, wat onderling contact en de economische leefbaarheid van de inwoners ervan onmogelijk maakt, kan voor Israel veilig lijken, maar zal uiteindelijk onhoudbaar blijken. Het globale narratief is immers aan het kantelen in het voordeel van de Palestijnen. Ik vrees achter dat dit maar schone schijn is, want het lijkt er op dat de wereldmachten er alle baat bij hebben om het conflict gaande te houden. Er zijn veel potentiële brandhaarden in de wereld, die maar een vonk nodig hebben om weer op te laaien. De problemen met Ierland en Brexit hebben dit al aangetoond. Er zijn de Koerden die al jarenlang naar een eigen staat snakken, goed genoeg om te helpen bij IS, maar daarna weer in de steek gelaten. Er de zaak West-Sahara en Marokko, ook al lang hangende, die steeds weer oplaait. Er is Kasjmir waar India en Pakistan belangen bij hebben. Er is Myanmar, waar de mythische figuur van Aung San Suu Kyi als redster van het volk de tirannie van de militaire junta zou verslaan. Deze mythe kreeg wel een deuk toen ze erg op de vlakte bleef bij de verdrijving van de Rohinga-moslims. Ik heb ook wel eens een documentaire gezien waarin de bedaarde Boedhistische monniken wel erg gewelddadig uit de hoek konden komen en de gewone man vrij tiranniek behandelden. Misschien dat met gekruiste benen mediteren en urenlang auto’s oppoetsen ook niet altijd rust en vrede brengen. Bij de laatste machtsgreep – hoewel, machtsgreep, ik denk dat de militairen nog altijd aan zet waren – wierp een buitenlands correspondent die al jaren in buurland Taiwan zat, een ander licht op de zaak. Volgens hem had je in dat land een netwerk van westerse ngo’s, dat een grote rol speelde bij de verkiezing van Aung San Suu Kyi en bij de recente betogingen. Het land zit dan ook vol met bodemrijkdommen en heeft pijpleidingen voor gas en olie in aanbouw met buurland China. Je begrijpt dan wel dat de militairen het op de heupen kregen na die onlusten. Het lijkt er dan ook op dat opnieuw een minderheid, de moslims, als wapen wordt gebruikt. Uiteraard is dit een visie die niet of nauwelijks aan bod komt via de officiële kanalen.
Dezelfde economische en geostrategische gedachten spelen ook in het Israelisch-Palestijns conflict. Ik denk dat geen van beide partijen een vreedzame oplossing wenst. Ze willen mekaar gewoon in zee drijven en alles voor zichzelf houden. Hun makkers in de westerse en Arabische wereld vinden dat best. Want er wordt veel over de bewapening van Israel door o.a. Amerika gesproken, maar wie bewapent Hamas? Hoe komt het dat een verzetsbeweging in de open gevangenis die Gaza is zoveel raketten kan binnenbrengen en afvuren, wetende dat Israel op het vlak van beveiliging en G5-ontplooiing baanbrekend is? Waarom heeft Israel wel veel schuilkelders en Gaza niet? In een mooie reeks op weer maar eens de Nederlandse omroep zag ik hoe een jonge Nederlander afkomstig uit het Midden-Oosten op zoek ging naar zijn roots aldaar. Hij deed ook de bezette gebieden in Israel aan. Op een verkillend moment stond hij daar in een ruimte met talloze doodskisten bij de moeder van een van de gedode Palestijnen. Ze was blij dat haar zoon een martelaar was, zei ze. Naast haar stond een man die niets zei maar er desondanks dreigend uitzag. Ik kreeg de indruk dat zowel de documentairemaker als de moeder erg op hun woorden moesten passen. Ze kreeg ook een soort van overlevingspensioen, wat ongetwijfeld nodig is, want ik kan me goed indenken dat kinderen ook kostwinners zijn in die achtergestelde gebieden. Mijn maag draaide om toen ik dat tafereel zag. Volgens mij zitten de Palestijnen tussen twee vuren: de terreur van de bezetter en die van hun beschermheren. Iets dat in Ierland ook heel herkenbaar zal zijn. Ik begreep ineens het belang van mythes.
Zou het hier bij ons ook kunnen? Dirk Draulans heeft er eens een boek over geschreven. Misschien wel, als het echt heel erg zou worden. Een grote hongersnood, een aanhoudend energietekort, een derde wereldoorlog… De schrik sloeg me om het hart toen ik onze terreurspecialist op de radio hoorde om zijn visie op het conflict in Gaza te geven. Er waren twee oplossingen, zei hij, onderhandelen of oorlog tussen Israel en de Palestijnen met hun respectieve aanhangers. Mijn god, dacht ik, gaan ze het zo spelen? Een wereldregering en vrede, of oorlog? Israel is niet Irak, of ook niet Syrië. Of België. Maar als het gat in de begroting nog groter wordt en minder geld beschikbaar komt, zal de onvrede over de transferts naar Wallonië verder toenemen. Zal de mythe van de hardwerkende Vlaming en de werkschuwe Waal dan verder oplaaien? Zodra er grote schaarste opdoemt, al dan niet kunstmatig opgewekt, wordt naarstig naar een zondebok gezocht. Dat is alvast een versimpeling waarmee ze mij nooit zullen overtuigen. Ik ben blij dat ik goed Frans spreek en lees. Foutloos schrijven is wat anders. Ik ben opgegroeid met jeugdbladen zoals “Mademoiselle Age Tendre” en “Salut les copains”. Met Jacques Dutronc en Françoise Hardy. We genoten van die prachtige Franse films met Michel Picoli en La Grande Bouffe. Ik had klasgenootjes die thuis Frans spraken, in Vlaanderen. Ik herinner me wel dat ooit een inspecteur in de klas kwam en ons verbood om nog “mère” te zeggen tegen de schaarse nonnetjes van het Ursulinen-klooster die toen nog les gaven. Het gebed ‘s ochtends mocht ook niet meer in het Frans. Niet dat het verkeerd was dat onze moedertaal, het Vlaams, beschermd werd. Onze moeders werden nog gestraft wanneer ze op de speelplaats geen Frans spraken. Maar nu ben ik blij dat ik genoeg Frans ken om boeken, films en documentaires in de oorspronkelijk versie en niet in een vertaling te kunnen genieten. Veel jonge Vlamingen kunnen dat niet meer. Net zoals ze geen Duits of Engels (excl. straattaal) meer kennen. Ook een versimpeling: eigen taal eerst.
Het grootste terrein van de versimpeling blijft uiteraard het politieke veld. We hebben links-rechts, wat in feite globalistisch-nationalistisch is, kapitalistisch-socialistisch/communistisch, wat ondertussen zowat hetzelfde is en uiteindelijk komt het allemaal neer op goed en kwaad. Globalisme is goed. Nationalisme is kwaad. Verandering is goed. Behoud is slecht. Om deze notie aanvaardbaar te maken werd extreem-rechts uitgevonden. Er was immers nog zoiets als nationaal-socialisme, de ideologie van de nazis. Van extreem-rechts gaat het dan naar fascisme, racisme en neo-nazisme. Ziezo, klus geklaard. Vanaf nu is iedereen die zich verzet tegen de afbraak van de eigen culturele waarden, de ongebreidelde expansie van de technocratie, de vernietiging van de westerse sociale structuren en de vernietiging van onze democratische vrijheden en mensenrechten een extreem-rechtse fascist. Racisme wordt verengd tot het afwijzen van massale migratie van mensen uit ontwikkelingslanden die daar armoede, oorlog en dictators ontvluchten, vaak toestanden die door globalisten veroorzaakt worden. We moeten woke zijn en deze volksverhuizing een culturele verrijking vinden. Wat het samenleven met deze andere culturen betekent zag ik onlangs in een mooie, maar harde speelfilm op de Nederlandse jongerenzender. Daarin zie je de calvarietocht van een jonge vrouw, met kind, die na een lange revalidatie terugkomt. Ze was ooit mooi, maar haar gezicht is nu onherstelbaar geschonden zodat haar dochter haar bij het weerzien een monster noemt. Kinderen en eerlijkheid. Deze gruwel is een geschenk van haar ex die haar een bijtend zuur in het gelaat had gegooid. Een gebruik dat wij niet kennen, maar dat ook bij ons al is voorgekomen, in Antwerpen, bij een poetsvrouw van een supermarkt, meen ik mij te herinneren. De ex maar ook haar mannelijke vrienden hadden allemaal een migratie-achtergrond. Daar kwam trouwens de titel van de film uit: “Dirty God”. Wanneer het vriendje van haar vriendin de vrouw wil troosten en zegt dat god haar zal helpen, antwoordt ze: ‘dat doet mijn god niet. My god is a dirty god.’ Ik heb toch ook mijn twijfels over de god van de jongen. Het viel ook op dat de film overwegend relaties tussen autochtone meisjes en allochtone jongens liet zien. Ze woonden immers in dezelfde sombere woonkazernes, waar de paupers sinds de gentrificatie, weer zo’n wetenschappelijke term die de negatieve betekenis verbergt, of bij ons ook “verzaveling” genoemd, samenhokten. De multiculturele verrijking is dan ook een term die vooral wordt gebruikt door de middenklasse die nu in de gerenoveerde huizen in de stadscentra wonen waar het luizenvolkje uit verdreven werd door te hoge vastgoedprijzen. Hun contact met de andere culturen is meestal de vrolijke Turk van de groentekraam, de leuke jongens van de kebabzaak of de Marokkaanse bakker.
Waar extreem-rechts ook mee vereenzelvigd wordt is de “eenzame wolf”. Daar gaat een dreiging van uit waar geen leger van IS tegenop kan. Dat zagen we ook tijdens een huiszoeking in een boerderij waar deuren werden ingebeukt, mensen onder schot werden gehouden, terwijl helicopters, zelfs uit het buitenland, over de hoeve cirkelden. Geen moeite werd geschuwd. In het bos of park waar de gezochte militair zich zou hebben verschanst kroop men zelfs tot in de toppen van de bomen. Het kon niet anders of deze man was het grootste gevaar sinds de aanslagen in Maelbeek en Zaventem. Wat was zijn misdaad? Hij had wapens ontvreemd uit het depot waar hij voor verantwoordelijk was en hij had Marc Van Ranst bedreigd, die in allerijl naar met zijn gezin naar een safehouse werd gebracht. Nu vind ik persoonlijk dat deze viroloog (en de anderen, epidemiologen en statistici incluis) door onze regering slecht behandeld wordt. Zij mogen mooi weer spelen en het volk allerlei versoepelingen aankondigen en hij mag het vuile werk doen en de dromen van de burgers weer maar eens aan scherven slaan. In politietermen noemen ze dat “good cop, bad cop”. Geen wonder dat elke kapster, elke cafébaas en elke fitnesstrainer erg boos wordt op Van Ranst. Stiekem vermoed ik dat de heer Q achter deze ingenieuze aanpak zit, uw weet wel, die politicus die toen hij nog cool was belleketrek ging doen bij die ouwe politieke krokodil in Leuven. Q refereert ook naar die ondeugende god in Star Trek die captain Picard vaak dwars zat. In elk geval is er iets bizars aan de hand. Blijkt plots dat het leger een lijst met zomaar dertig terroristische militairen heeft, waar de gezochte soldaat op staat. Nu is een conservatieve, rechtse instelling ergens inherent aan de job van ordehandhaver, dat is nogal wiedes. Ook al omdat deze mensen vaak met de rauwe werkelijkheid worden geconfronteerd. Dat creëert een verharding, iets wat je bij ervaren sociaal werkers ook wel eens aantreft. Soldaten houden er soms posttraumatische stress aan over, dat meestal onderschat wordt. Of een burn-out, dat is trendier.
Er was ook een grote inconsistentie in de berichtgeving. Omdat de man extreem-rechtse ideeën heeft werd hij – en hier lopen de berichten uit mekaar – overgeplaatst, al dan niet op eigen verzoek, naar de leiding van het wapendepot. Ik kan er niet aan doen, maar zoiets begrijp ik niet. Dan begin ik te denken dat ik weer wat voorgelogen wordt. Trouwens, wat zijn die extreem-rechtse sympathieën precies? Hij was blijkbaar tegen de coronamaatregelen. Nu ja, zo zijn er wel meer. Hij was ook tegen massale immigratie. Idem dito. Er is bovendien met heel dat leger, en niet alleen bij ons en ook bij de politie, iets aan de hand. Vroeger mocht een soldaat niet nadenken. Hij voerde uit. Hij mocht zelfs niet betogen voor hoger loon. De rijkswacht die ook nog onder landsverdediging ressorteerde mocht dat ook niet. Ik denk wel dat die mochten nadenken. Sinds de tweede wereldoorlog, wordt “Befehl ist Befehl” echter niet meer als verzachtende omstandigheid aangenomen. De soldaat mag een opdracht weigeren en als hij iets verkeerd doet, dan is hij daar individueel verantwoordelijk voor. Behalve in het Amerikaanse leger, zie Wikileaks. Het lijkt me ook dat er met de hoofdopdracht, de “core business” van de militairen ook iets aan de hand is. Verdedigen ze ons, het volk, of het nationale instituut “staat” en steeds meer internationale instituten ? Gezien de brutaliteit van het politieoptreden de laatste tijd, zou ik neigen tot het laatste. Dat zou een verklaring kunnen zijn voor het dilemma waar onze gevluchte militair voor stond. Verdedig ik een instelling die volgens mijn inschatting zijn bevolking schade toebrengt of verdedig ik het volk waartoe ik behoor? Je ziet het probleem. Voor de hersenloze, onverantwoordelijke soldaat is er nooit een vuiltje aan de lucht, voor de soldaat met verantwoordelijkheidszin wel. Ik vroeg me ook af waarom de man zoveel volgelingen heeft. Dat maakt hem van een eenzame wolf een eenzame held en zo wordt hij ineens een krachtig mythisch figuur. De Don Quichotte die tegen de windmolens vecht . Theseus die de Minotaurus overwint. Ze geven ons een hint van wat er mis gaat in onze maatschappij. Zelfs als ze verschrikkelijke daden plegen, dan laten ze meestal een boodschap na die ons kan leren hoe we deze tragedies in de toekomst kunnen vermijden. De UNA-bomber, vroeger een geniale universiteitsprof, voorspelde duidelijk de ontspoorde technocratie waarmee we nu kennismaken. Ook Anders Breivik liet een uitvoerig manifest na. Maar ze worden afgedaan als paranoïde zielepoten, het gezwets van een gek. Als de staat ons echt wil beschermen zou ze beter naar de oorzaken van dergelijke wanhoopsdaden zoeken. Er was op dat moment trouwens nog een gewapend iemand op de vlucht, waarover niet meer gesproken wordt. Sommige mensen zijn immers op van de zenuwen, dat merk je aan alles. Je zult maar werkloos worden met een gezin en een hypotheek. Je zult maar een persoonlijke faling meemaken en voor de rest van je leven een onbetaalbare schuld meetorsen. Je zult maar van een missie terugkomen en in dit coronagekkenhuis terechtkomen.
Ondertussen is onze soldaat ook naar het rijk der vergetelheid verbannen. Hij was al lang overleden, zelfdoding naar verluidt, en dat terwijl de halve wereld wekenlang naar hem op zoek was. Deze keer werd hij niet gevonden door een boswachter, maar door een jager, in vele mythes ook een heroïsch figuur.
Eva Frans
